مراحل طراحی نرم افزار چیست؟

اگر برای افتتاح یا راحت تر شدن کار یا به هر دلیل دیگری می خواهید سفارش طراحی یک نرم افزار را بدهید لازم است که از مراحل طراحی نرم افزار و انجام پروژه آگاه باشید تا دچار مشکلات فراوان بعد از تحویل گرفتن نرم افزار نشوید. در اکثر سایت های تخصصیِ طراحیِ نرم افزار، مراحل انجام پروژه به صورت تخصصی آورده شده اما ما می خواهیم از نگاه مشتری و به صورت کاملا ساده به این مساله نگاهی بیندازیم.

درباره مراحل طراحی نرم افزار، تقسیم بندی های مختلفی ارائه شده و نظریه های تخصصی مختلفی درباره مراحل طراحی نرم افزار وجود دارد (نظریه هایی مانند طراحی آبشاری، حلزونی، چابک و…. که هر کدام، تعداد مراحل متفاوتی دارند) که در مقالات تخصصی به آنها پرداخته شده است. در این مقاله، تقسیم بندی بر اساس خواست مشتری یعنی تقسیم بندی چهار مرحله ای آورده می شود: 1- تجزیه و تحلیل داده ها و نیازمندی ها 2- طراحی و معماری پروژه 3-کیفیت سنجی و آزمایش نرم افزار 4_ اجرا و پشتیبانی.

طراحی یک نرم افزار چه مراحلی دارد؟

1_ تجزیه و تحلیل نیازمندی ها

این مرحله، مهم ترین بخش کار است و در این بخش است که تمامی آنچه شما از طراح نرم افزار می خواهید، مشخص می شود. شما باید تمامی نیازمندی های حال و آینده خود را در نظر بیاورید و به صورت مشخص به طراح خود ارائه دهید. برای مثال این شما هستید که تعیین می کنید نرم افزارتان تا چه اندازه کارهای مختلف را پردازش کند، چقدر ظرفیت داشته باشد، امنیت آن چگونه باشد و… اما در ضمنِ تجزیه و تحلیلِ نیازمندی ها، بد نیست که به نکات پیرامونی زیر نیز توجه داشته باشید:

_ طراح نرم افزار در این بخش، فقط یک سفارش گیرنده ی صرف نیست. او باید به شما مشورت هایی بدهد و شما را از نکاتی که به آن توجه نکرده اید، آگاه کند (ممکن است شما از بسیاری قابلیت های ممکن برای طراحی یک نرم افزار، خبر نداشته باشید و این وظیفه ی او و تیم کارشناسی اوست که شما را آگاه کنند. برای مثال ممکن است شما از انواع کنترل کارفرما بر نرم افزار یا اعمال محدودیت های کاربران یا کارمندان خبر نداشته باشید. در اینجا او باید تمامی این امکانات را به صورت واضح به شما توضیح دهد.)

_ شما باید نیازمندی های آینده را هم در نظر بگیرید. برای مثال شاید در حال حاضر، کسب و کار یا سازمان شما به گونه ای است که همواره فقط چند نفر محدود می توانند از نرم افزار به صورت هم زمان استفاده کنند اما در آینده، مشتریان یا کارمندان شما به چند هزار نفر برسد. به همین جهت است که طراح باید نرم افزار را به صورت منعطف طراحی کند تا امکان گسترش بخش های مختلف آن در آینده وجود داشته باشد.

_ پس از تجزیه و تحلیل نیازمندی ها تمامی مواد قرارداد را به صورت روشن در یک سند تنظیم کنید و زمان و هزینه کار را از همان اول مشخص کنید تا ابهامی در مراحل بعدی پیش نیاید.

2_ طراحی و معماری نرم افزار

در این بخش از پروژه، بیشترین کار را تیم طراح انجام می دهد اما این به معنای آن نیست که شما هیچ کاری انجام نمی دهید. طراحان در آغاز کار معمولا طرح گرافیکی نرم افزار را معماری می کنند و در این بخش، شما باید متناسب با کار خود درباره طرح ها و رنگ های نرم افزار نظر بدهید. در این مرحله به نکات زیر دقت کنید:

_ طراح موظف است که متناسب با کار شما، ساده ترین، سریع ترین و کم هزینه ترین طراحی را انجام دهد و در هر مرحله، کلیات فرآیند پروژه را با شما هماهنگ کند.

_ در میانه ی انجام پروژه، اگر به نیازمندی جدیدی پی بردید یا خواستید بعضی موارد را تغییر دهید، قبل از اتمام معماری، چنین کاری ممکن است و باید سریعا به طراح اطلاع دهید.

3_ کیفیت سنجی و آزمایش نرم افزار

این مرحله، شبیه آزمایش کردن مدل های جدید ماشین در کارخانه است. همان طور که برای آزمایش ماشین، از سقف سرعت یا قدرت آن استفاده می کنند، شما نیز بهتر است از کارشناسان بخواهید که سقف قابلیت های نرم افزار را بسنجند. برای مثال اگر در قرارداد ذکر کرده اید که هزار نفر باید بتوانند به صورت هم زمان از این نرم افزار استفاده کنند بهتر است به صورت تجربی، این قابلیت را قبل از عمومی کردن نرم افزار امتحان کنید.

_ بهتر است که از کارشناسان بخواهید امنیت نرم افزار را مورد امتحان قرار دهند. (برای مثال، این که نرم افزار شما در مقابل هک ها و بدافزارها چقدر مقاوم است، مساله بسیار مهمی است.)

_ در صورتی که شما نرم افزار بسیار گسترده و معتبری را خواسته باشید بهتر است مجوز استانداردهای متناسب با طرح را از طراح درخواست کنید.

4_ اجرا و پشتیبانی

در این بخش، شما نرم افزار مورد نظر خود را دریافت می کنید اما این به منزله ی بسته شدن پروژه نیست. اگر شما مرحله سوم را به دقت پشت سر نگذاشته اید بهتر است که مرحله اجرا را مستقیما به سقف حداکثری خود نرسانید و اجرای نرم افزار را با تعداد محدود کاربران شروع کنید و سپس آن را عمومی کنید.

بعد از به اجرا در آمدن نرم افزار نیز هنوز ماجرا تمام نشده و در صورت بروز هرگونه مشکل می توان نرم افزار را تقویت کرد و ارتقاء بخشید. در واقع نرم افزار از این جهت مانند یک ماشین نیست که ساختن آن بعد از انجام پروژه تمام شود، بلکه مانند یک راه بی پایان است که هر اندازه هم که آن را جاده کشی کنیم باز هم می توانیم به گسترش آن فکر کنیم.

بعد از به کارگیری کامل نرم افزار نیز نکاتی هست که توجه به آنها می تواند نرم افزار شما را ارتقاء ببخشد:

_ بازخوردها مانند بهترین مشاوران عمل می کنند. همیشه سعی کنید از مخاطبان خود به شیوه های مختلف، بازخورد بگیرید و به پیشنهادات و نقدهای آنها توجه کنید.

_ به روز کردن و افزودن امکانات، فقط یک گسترش در نرم افزار شما نیست بلکه جنبه تبلیغاتی نیز دارد. اگر شما به طور مرتب، نرم افزار خود را گسترش دهید، کاربر شما احساس می کند که شما کارفرمای خلاقی هستید و به آینده کسب و کارتان می اندیشید.

_ شما همواره باید به وسیله تیمتان بر عملکرد نرم افزار نظارت داشته باشید چرا که در صورت بروز مشکل، پشتیبانی و برطرف کردن هرچه سریع تر می تواند در پیشبرد کار شما موثر باشد. گاهی یک تاخیر کوتاه می تواند آسیب های جدی به کار شما وارد کند.

سخن پایانی

اگر می خواهید یک نرم افزار خوب و متناسب با کار خود داشته باشید بهتر است در تمامی مراحل ساخت نرم افزار در کنار طراح باشید. نیازمندی ها و داده های خود را به صورت کاملا روشن تنظیم کنید و به طراح بدهید. در مراحل انجام پروژه کنار طراح باشید و نسبت به طرح و رنگ و…. نظر بدهید. بعد از پایان طراحی نیز حتما از کیفیت نرم افزار مطمئن شوید و آن را امتحان کنید. بعد از این مراحل، شما می توانید نرم افزار را به اجرای عمومی بگذارید اما این، پایان کار نیست. شما همواره باید بر نرم افزار خود نظارت داشته باشید و در صورت بروز مشکل، آن را با پشتیبانی خوب برطرف کنید. در نهایت نیز به یاد داشته باشید که ارتقابخشی و به روز کردن نرم افزار می تواند کمک فراوانی به پیشرفت کار شما بکند.